Leengoederen van de Commanderij Gemert 1387-1785

Gemertse bronnen deel 6
Uitgave Heemkundekring De Kommanderij Gemert, oktober 2003.
Inleiding

Van de leenregisters van de Commanderij Gemert van de Duitse Orde is niet erg veel bewaard gebleven. In de inventaris van het Commanderij archief wordt melding gemaakt van een drietal stukken, die benoemd worden als uittreksels. Het gaat om de inventarisnummers 43, 46 en 52. Of er werkelijk gedetailleerde registers bestonden is onduidelijk. In deze aflevering van de Gemertse bronnen zijn alle bekende registers van leengoederen en leenmannen betreffende de Commanderij Gemert uitgeschreven. Naast de drie beknopte registers uit het Commanderij Archief is ook een meer gedetailleerde lijst opgenomen van de leengoederen van Arnt Vrient van Beek, zoon van Lucas Meus van Beek. Ook vader Lucas blijkt leenman van de Commanderij geweest te zijn. Deze lijst is in het Commanderij Archief opgenomen onder nummer 45.

Verder is opgenomen een deel van inventarisnummer 430 van de Commissie van Breda. Het betreft een goederenregister van de Commanderij Gemert van de Duitse Orde met daarin op folio 72 t/m 74 de leengoederen van de Duitse Orde. Dit deel is opgenomen. Het register is volgens de omslag aangelegd in 1512 en loopt door tot 1625. Er komen echter vermeldingen voor van vóór 1512, die kennelijk uit een ouder register zijn overgenomen. Voor de leengoederen geldt dit zeker. Het lijkt erop dat dit leenregister niet is bijgehouden en dat de laatste inschrijvingen dus van 1512 dateren.

Tenslotte is opgenomen een lijst van leengoederen van de Commanderij Gemert van eind 18de eeuw. De lijst is eigenlijk een inhoudsopgave van een leenboek van de Commanderij Gemert. Er wordt verwezen naar de folionummers waar de betreffende leengoederen worden beschreven. Het leenboek waar naar wordt verwezen is niet meer aanwezig in het archief van de Commanderij. De lijst wordt ondertekent door Jan Hubert Robijns, Duits Ordens priester. Deze was werkzaam in Gemert als zaakgelastigde vanaf 1787. In die periode moet er dus nog een leenboek hebben bestaan van ongeveer 250 folios. Na de opheffing van de Duitse Orde werden de goederen door de domeinen beheerd (overigens ook door Robijns geadministreerd). Ook in het archief van de Commissie van Breda, die de domeingoederen beheerde, is het betreffende leenboek niet aangetroffen.

In de transcripties zijn op sommige plaatsen korte toelichtingen en dergelijke opgenomen. Ter onderscheid van de tekst uit de bronnen zijn deze toevoegingen cursief afgedrukt.

Verder komt in de transcripties de afkorting vs voor, die staat voor het woord “voorszegd” met als betekenis: “in het voorafgaande al genoemd”. Het woord wordt in de bron zelf ook afgekort

Jan Timmers
Gemert, oktober 2003

Inhoud van de leenregisters

Gemertse Bronnen deel 6a
Transcriptie leenregister Commanderij Gemert dd 24-6-1387.
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert, inventaris nummer 43

Gemertse Bronnen deel 6b
Transcriptie register van leenmannen en lenen van 20 juli 1449.
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert, inventaris nummer 46

Gemertse Bronnen deel 6c
Transcriptie leenregister ca 1512.
Archief Commissie van Breda, inventarisnummer 430 f72-74

Gemertse Bronnen deel 6d
Transcriptie register van lenen van Arnt Vrient van Beeck 1440.
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert, inventaris nummer 45

Gemertse Bronnen deel 6e
Transcriptie lenen van Goyart van Gemert 1440.
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert inventaris nummer 60

Gemertse Bronnen deel 6f
Transcriptie register van lenen van 1785.
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert, inventaris nummer 52

Gemertse Bronnen deel 6g
Transcriptie index van leengoederen eind 18de eeuw
Archief Commanderij van de Duitse Orde te Gemert, inventaris nummer 55