GH-2017-01 Zeer Geheim (1962): Atoombommen over Middenpeelweg

Ad Otten en Ruud Wildekamp

Tot voor kort werd het officieel noch bevestigd noch ontkend. “Atoombommen op Volkel? Wie zegt dat?” Oud-premier Dries van Agt maakte nog niet zo lang geleden duidelijk dat hij er niet langer doekjes om wilde winden. “Natuurlijk liggen er A-bommen op Volkel!” Ook voormalig luchtmachtgeneraal Steve Netto schrijft daarover onomwonden in 2010 in het boek “Jachtvliegers in de Koude Oorlog. Flirten met de dood?”.
Hierbij afgedrukt gaat een knipsel van een uit 1962 daterend Zeer Geheim Memo inzake het verplaatsen van Squadron 312 van ‘Volkel’ naar Vliegbasis De Peel na de afkondiging van ‘Uur R’. Mocht Vliegbasis Volkel worden aangevallen dan wordt ‘De Peel’ voor genoemd squadron de uitwijkhaven, waarnaartoe dan direct het A-bommen-vervoer door de lucht of over de weg zal plaatsvinden…
Met ingang van 15 september 1962 is de Middenpeelweg door de daartoe bevoegde militaire autoriteit in ons land ‘geschikt bevonden’ voor het transport dat Vliegbasis De Peel in staat stelt, om van daaruit met A-bommen te opereren… Positief oordeelde de dienst BABOV (=Bureau Aanleg Beheer Onderhoud Vliegvelden) ook ten aanzien van het taxiën of slepen over deze weg van vliegtuigen van Volkel naar De Peel.

Tot een daadwerkelijk transport naar het vliegveld bij De Rips is het evenwel nooit gekomen. Wel zijn op Vliegbasis Volkel de met A-bommen uit te rusten Thunderstreaks daartoe aldoor in staat van paraatheid gehouden. Dat wil zeggen: binnen vijf minuten klaar voor vertrek!
Deze ‘toestand’ werd werkelijkheid nadat Josef Luns, onze minister van Buitenlandse Zaken, op 6 mei 1959 de overeenkomst tekende met de Verenigde Staten ‘op het gebied van samenwerking bij het gebruik van atoomenergie voor de wederzijdse verdediging’. De handtekening van Luns maakte de komst van tactische kernwapens naar Nederland mogelijk ook al bleven die onder beheer van de Amerikaanse strijdkrachten. Vervolgens krijgt op 1 juli 1960 het 311 Squadron op Volkel, als eerste niet-Amerikaanse squadron, een nucleaire taak. Exact vijftien maanden later gevolgd door het 312 Squadron. In 1965 worden de Thunderstreaks vervangen door Starfighters en nog later door F-16’s.

In 1993 wordt de (reserve)luchtmachtbasis De Peel als vliegveld buiten gebruik gesteld. Vanwege het einde van de koude oorlog zijn in diezelfde tijd de in voormalig West-Duitsland gelegerde luchtmachteenheden opgeheven en naar Nederland teruggehaald.
In 2012 wordt de voor de ene helft onder de gemeente Venray en de andere helft onder de gemeente Gemert-Bakel gelegen voormalige Luchtmachtbasis tot een kazerne van de Landmacht, de Luitenant-generaal Bestkazerne, genoemd naar Petrus Wilhelmus Best, die in de meidagen van 1940 commandant was van de Nederlandse luchtvaartafdeling. Vanaf 2012 is in de kazerne het ‘Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando’ van de Koninklijke Landmacht gevestigd, terwijl vanaf 2013 de hier geboden faciliteiten ook worden gebruikt door de Echocompagnie van het 30 Natresbataljon. Volgens Wikipedia zijn er momenteel 850 mensen werkzaam.

De ‘zaak’ van het in geval van oorlog geaccordeerde A-transport over ‘onze’ Middenpeelweg zou nú niet méér zijn, dan een ‘omstandigheid’ uit de geschiedenis van de Koude Oorlog. Maarrr aan de andere kant van de oceaan hebben we intussen een nieuwe en nogal eigenmachtig en ondoordacht twitterende ‘grote roerganger’ die alles oknog beter weet…

Bronnen:
– R.H.Wildekamp e.a., Gestaag Gespannen 50 jaar Vliegbasis Volkel, uitg. Koninklijke Luchtmacht ’s-Gravenhage 2000, p.105 e.v.; (Bibl. Heemkamer P301).
– Steve Netto c.s., Jachtvliegers in de Koude Oorlog. Flirten met de dood? Puur menselijke verhalen uit een apart wereldje, Martin Leeuwis Publications, 2010.
– Wikipedia: Zie ‘Luitenant-generaal Bestkazerne’.