GH-2000-03 Het (Binders)eind van de wereld

Simon van Wetten

 De eerste Rally van Monte Carlo werd gereden in 1911. De winnaar was een Fransman, Henri Rougier. Hij chauffeurde zijn Turcat-Mery het snelst over het parcours. Misschien dat zijn nipje aan een bruisend overwinningsdrankje de aanzet was, maar 1911 was hoe dan ook tevens het jaar waarin de naam van wijn uit Champagne bij de wet beschermd werd. Ene Ronald Reagan werd in 1911 geboren (net als Joseph Luns, Georges Pompidou en Bernhard zur Lippe-Biesterfeld), en Amerikaanse troepen intervenieerden prompt in de Mexicaanse burgeroorlog. Op de 17e juni demonstreerden ongeveer 40.000 suffragettes in Londen voor de invoering van vrouwenkiesrecht, met net zoveel passie als 20.000 SDAP’ers op Prinsjesdag in Den Haag betoogden voor algeméén kiesrecht. Er was een heuse oorlog gaande tussen Italië en Turkije en de Russische premier Stolypin overleed na een moordaanslag in het operagebouw van Kiev. Anthony Fokker vloog op 31 september in zijn eerste vliegmachine ‘de Spin’ boven Haarlem, de Algemene Nederlandsche Diamantbewerkersbond slaagde er als eerste vakbond in Nederland in om de achturige werkdag in hun bedrijfstak af te dwingen, en de Noor Roald Amundsen versloeg de Engelsman Scott in de wedloop naar de Zuidpool.

Zegt u nou eens eerlijk: Zou u dit alles hebben bevroed bij het kijken naar de bijgaande foto uit 1911? Weerspiegelt het Binderseind in Gemert het woelen der wereld? Ik dacht het niet. Hoewel, vergissen wij ons niet? Daar werden op zo’n vroege zondagmorgen in die vroege 20ste eeuw toch héél schokkende zaken op het Binderseind besproken:

– Miet, koonde gaj naw goewd verston wa de pestoor allemol hé gezît?
– Naë. Már ik héb ok nie goewd gelaojsterd. Ik prákkezeer d’n állengen tejd óvver Annas van ónzen Hannes.
– Jao, dè is tòch ok wa, wonne, dè mí Annas van állie-jen Hannes.
– Èn as die saaweltrien wor ónzen Hannes mí getraowd is, d’r naw már ’s iejt án dín. Et raojkt hiejr no wòrtelepetázzie.
– Jao, dè is tòch wa, wonne, die vraow van állie-jen Hannes.
– Ik zîn léést nòg tíggen ónzen Hannes, as baj aw in haojs ’t vrawvòlk vort de bóks án hé, zín ik… ífkes kalmer án looëpe, Jont, want hiejr wont die Toonieja.
– Toonieja?
– Ge wít wél, dè vrommes van de kante van Uujen op in. Die hég ’t tòch hog in. Ífkes heur ooëge aojtstaëke mí óns skon gerèèj. Is d’n tram van Hèllement al vùrbaj gekómme?
– Már hoe gíg ’t naw aajgelek mí Annas van állie-jen Hannes?
– Òch, Jont, ik praot ‘r aajgelek nie gaër óvver. ’t Is wél de skeult van die zímmelkónt, már óvver ónzen Hannes wordt netuurlek ok gesmiespeld. Kiek, ’t is krèk zooë dè… Alee, affeseer ’s ’n bietje, ’t is krèk asòf ‘r áchter óns iemes no óns stí te bliejke!

Foto: Heemkundekring de Kommanderij Gemert.
Met dank aan Wim Vos voor de spellingscorrectie