Heemkundekring verklaart straatnamen in boek

Burgemeester Michiel van Veen van Gemert-Bakel heeft donderdagmiddag in de Heemkamer uit handen van Paul Verhees het eerste exemplaar van het boek ‘Straatnamen Gemert verklaard’ in ontvangst genomen. Verhees is bestuurslid van heemkundekring De Kommanderij Gemert en samensteller van het boek. Dit boek is – evenals anderhalf jaar geleden het boek ‘Historische Gemert’ – uitgegeven in samenwerking met Supermarkt Jumbo Gemert aan het Pastoor Poellplein.

Beide boeken zijn geïllustreerd met 256 fotootjes. Klanten van Jumbo krijgen bij besteding van tien euro telkens vier inplakfotootjes voor het boek ‘Straatnamen Gemert verklaard’. Nadat de burgemeester het eerste exemplaar in ontvangst had genomen, startte Jumbo met de uitgifte van de lege boeken. De verzamelplaatjes zijn vanaf woensdag na Pasen verkrijgbaar bij Jumbo. Verzamelaars hebben tot 6 juni de gelegenheid om het album compleet te maken.

In het boek ­­– oplage drieduizend stuks – was geen plaats voor álle straatnamen. Er zijn hoofdstukken ingeruimd voor de oude doorgaande wegen en voor wijken en buurtschappen waaruit telkens enkele straten worden belicht. Ook aan de kerkdorpen Handel, De Mortel en Elsendorp zijn hoofdstukken gewijd. Daarmee omvat het boek het hele aandachtsgebied van heemkundekring De Kommanderij Gemert.

Elk hoofdstuk is voorzien van enkele afgedrukte foto’s en daarnaast acht tot tien in te plakken fotootjes. De foto’s geven een beeld van de straat, wijk of buurtschap waar het betreffende hoofdstuk over gaat. Ze laten ook veranderingen in de loop der jaren zien. Met de verklaring van de straatnamen wordt duidelijk hoezeer die de geschiedenis van Gemert weerspiegelen. Het openingshoofdstuk draagt dan ook de titel ‘Het verhaal van Gemert ligt op straat’.

(Foto Jan van de Crommenacker: Samensteller Paul Verhees van het boek ‘Straatnamen Gemert verklaard’ kijkt toe hoe burgemeester Van Veen het eerste plaatje inplakt.)

Bekijk ook Omroep Centraal TV: Presentatie Eerste exemplaar straatnamen Gemert verklaard

(Publicatiedatum donderdag 6 april 2023)

Rob de Haas postuum erelid

Rob de Haas is tijdens de algemene ledenvergadering van heemkundekring De Kommanderij Gemert postuum uitgeroepen tot erelid. In het bijzijn van Robs familie reikte kringvoorzitter Leo Holleman de bijbehorende oorkonde uit aan Maria en Jan de Haas, weduwe en zoon van Rob.

Rob de Haas heeft grote verdiensten voor de heemkundekring, zo memoreerden Karel Cornelissen namens de Indische gemeenschap in Gemert en Simon van Wetten namens de redactie van Gemerts Heem en Omroep Centraal TV. Rob gaf als geen ander de Indische gezinnen die in de jaren vijftig hier kwamen wonen een plaats in de Gemertse samenleving. Hij schreef onder meer het boek ‘Enkele reis Indië-Gemert’, was organisator van Pasar Gemert en vertegenwoordigde de Indische gemeenschap bij herdenkingen.

Ook was hij jarenlang bestuurslid van de heemkundekring. Voor Gemerts Heem schreef hij diverse artikelen waarin hij de integratie van de Indischen in Gemert belichtte. Dat die van twee kanten kwam vatte hij samen in ‘De geur van sambal en bloemkool’. Als redactielid corrigeerde Rob ook de teksten in Gemerts Heem. Als neerlandicus zag hij als geen ander de fouten. Ook bij Omroep Centraal TV bracht hij de Gemertse samenleving voor het voetlicht.

Het is de eerste keer dat heemkundekring De Kommanderij Gemert postuum een erelid benoemt. Rob de Haas overleed op 74-jarige leeftijd op woensdag 11 mei 2022.

Bekijk ook Omroep Centraal TV: Rob de Haas postuum benoemd tot erelid’

Voor een fotoimpressie van de jaarvergadering zie: De Fotogalerij.

(Publicatiedatum 28 maart 2023)

 

 

 

Vrijwilliger van het Jaar

Maarten de Natris is tijdens de algemene ledenvergadering van heemkundekring De Kommanderij Gemert uitgeroepen tot vrijwilliger van het jaar. Hij is samen met Ineke van Lankveld de beheerder van de bibliotheek in de Heemkamer. Maarten bekijkt welke nieuwe boeken in de bibliotheek kunnen worden opgenomen en zorgt dat alle boeken zijn te vinden op basis van een toegankelijk register.

Voor een fotoimpressie van de jaarvergadering zie: De Fotogalerij.

(Publicatiedatum 28 maart 2023)

Convenant Gemeentearchief

Bezoekers van het Gemeentearchief aan de Ruijschenberghstraat in Gemert kunnen ook in de komende jaren rekenen op hulp van leden van de heemkundekring. Burgemeester Michiel van Veen en voorzitter Leo Holleman van de heemkundekring hebben daartoe op dinsdag 28 maart een overeenkomst getekend.

Met dit convenant zetten de gemeente Gemert-Bakel en heemkundekring De Kommanderij Gemert hun samenwerking voort bij het beheer van de gemeentelijke archiefdienst. Wie op zoek is naar oude documenten, zoals krantenknipsels, foto’s of officiële stukken, kan bij het archief terecht. De gemeente is verplicht zo’n historisch archief volgens wettelijke regels te beheren. Met die regels worden onder meer eigendomsrechten en privacy beschermd.

Het Gemeentearchief van Gemert-Bakel is bijzonder, omdat veel gemeenten geen eigen archief meer binnen de gemeentegrenzen hebben. In 1997 besloten de gemeenten in Zuidoost-Brabant om het archiefbeheer voortaan samen te doen. Zo ontstond het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCE) met een bezoekadres aan de Raiffeisenstraat in Eindhoven.

De gemeenteraad van Gemert-Bakel koos er 26 jaar geleden voor om het historisch archief niet onder te brengen bij het RHCE, maar het in eigen beheer te houden. Om de kosten te drukken en extra service te kunnen verlenen, riep de gemeente Gemert-Bakel wel de hulp in van de heemkundekring. Die verplichtte zich om twee arbeidsplaatsen bij het archief in te vullen met vrijwilligers.

De afspraken werden vastgelegd in een convenant, waarin onder meer geregeld was hoe de verantwoordelijkheden werden gedeeld. Omdat het niet altijd eenvoudig zal zijn om voldoende vrijwilligers te leveren, is die verplichting vorige week omgezet in een zogenaamde inspanningsverplichting. De heemkundekring moet zich blijven inspannen om twee arbeidsplaatsen bij het Gemeentearchief in te vullen, maar als dat onverhoopt niet lukt pleegt de heemkundekring geen contractbreuk. Het was vorige week de vierde keer in 26 jaar dat het convenant opnieuw is vastgelegd.

Het gemeentearchief van Gemert-Bakel is gevestigd in het negentiende-eeuwse monumentale gebouw van de voormalige Latijnse School aan de Ruijschenbergstraat 3a. Bezoekers kunnen daar met hulp van vrijwilligers van de heemkundekring zoeken in oude documenten. Meer informatie over openingstijden zijn te vinden via internet: gemeenterarchief@gemert-bakel.nl.

Bekijk ook Omroep Centraal TV: Ondertekening Bestuursconvenant

(Publicatiedatum dinsdag 28 maart 2023)

Jaarprogramma online

Na twee coronajaren had het wat voeten in de aarde om een nieuw jaarprogramma op te zetten. Daarom liet het even op zich wachten, maar deze week is het jaarprogramma samen met Gemerts Heem nummer 1 – 2023 en Heemberichten onder de leden van heemkundekring De Kommanderij Gemert verspreid.
Alle geplande activiteiten staan ook weer op de agenda van deze website. Klik hiervoor op het woord Agenda.
Wijzigingen worden zo spoedig mogelijk op deze website aangekondigd. Zo is het Heemkaffee over het Soevereiniteitsconflict dat in Heemberichten nummer 4 – 2022 was gepland op zondag 9 april verplaatst naar zondag 7 mei.

(Publicatiedatum woensdag 8 maart 2023)

Lunch met ereleden gezellig en nuttig

 

Heemkundekring De Kommanderij Gemert heeft zijn ereleden in de maand van zijn jaarvergadering een lunch aangeboden. Die vond plaats op donderdag 2 maart. Voorzitter Leo Holleman sprak van een blijk van waardering voor de jarenlange inzet van deze leden en het stempel dat ze op de heemkundekring hebben gedrukt. Zeven van de negen nog levende ereleden woonden de gezellige en smakelijke lunch bij.

De bijeenkomst werd door het bestuur van de Gemertse heemkundekring tevens aangegrepen om met de ereleden van gedachten te wisselen over het voortbestaan van de bijna achthonderd leden tellende vereniging. Heemkundekring De Kommanderij Gemert kampt net als bijna elke vereniging met een teruglopend aantal actieve vrijwilligers en met vergrijzing. Dat noopt tot nadenken over de ambities van de kring. Om reacties uit te lokken, confronteerde Holleman de ereleden met een aantal stellingen.

‘Er is geen markt meer voor de uitgave van nieuwe boeken’ was er één van. De heemkundekring produceerde in zijn ruim tachtigjarig bestaan meer dan honderd boeken. Maar de belangstelling is de afgelopen jaren danig afgenomen. Het evenwicht tussen betaalbare oplage en de verkoop is zoekgeraakt. ‘Maak dan boeken op bestelling”, opperden de ereleden.

Een dergelijke reactie kwam er ook op de stelling ‘De Martin Breeuwer-excursie is onbetaalbaar geworden’. Het naar de voormalige secretaris genoemde jaarlijkse uitstapje naar een plaats van historische betekenis was jarenlang een groot succes. De reiskosten zijn echter dermate gestegen, dat veel trouwe deelnemers zullen afhaken, is de verwachting. “Huur een kleinere bus voor mensen die de hoge kosten wel willen betalen of organiseer een goedkoper reisje minder ver van huis”, kreeg het bestuur als boodschap van de ereleden mee.

De ereleden gaven aan, dat ze de bijeenkomst als gezellig en nuttig hebben ervaren en dat die voor herhaling vatbaar is. Het bestuur gaat zich buigen over de binnengehengelde adviezen.

(Publicatiedatum vrijdag 3 maart 2023)

 

Nieuwe werkgroep Bijnamen

In de heemkamer aan de Ruijschenberghstraat is op donderdag 16 februari de nieuwe werkgroep Bijnamen voor de eerste keer bij elkaar geweest. De acht leden tellende werkgroep onder voorzitterschap van Addie Gloudemans gaat een overzicht samenstellen van bijnamen die in de loop der jaren gangbaar waren in Gemert.

De werkgroep wil zoveel mogelijk bijnamen vastleggen met de bijbehorende familienaam, de oorsprong en verklaring van de bijnaam en anekdotes die met de bijnaam verbonden zijn. De samenstellers van het overzicht zijn zich terdege bewust van de gevoeligheden waarmee bijnamen soms omgeven zijn. Bijnamen kunnen als scheldnaam worden ervaren, ook al zijn ze oorspronkelijk niet zo bedoeld.

Om te voorkomen dat mensen zich gekwetst voelen, zal alvorens tot publicatie over te gaan waar mogelijk contact met de familie worden opgenomen. In welke vorm de bijnamen zullen worden gepubliceerd is nog niet besloten. Gedacht wordt aan een overzicht op deze website van de heemkundekring, maar ook publicatie in Gemerts Heem of in boekvorm behoort tot de mogelijkheden.

Mensen die bijnamen van Gemertenaren kennen, kunnen die bij de werkgroep aandragen, liefst met verklaring en anekdotes. De werkgroep is te bereiken via e-mail: almgloudemans@onsbrabantnet.nl

(Publicatiedatum donderdag 16 februari 2023)

Verhaal lokaal: ‘Wat een ramp’

Verhaal Lokaal over de brandweer in Gemert

 

De verhalentafel van heemkundekring De Kommanderij Gemert (en Bibliotheek De Lage Beemden) staat op woensdag 19 oktober in de brandweerkazerne aan de Cortenbachstraat. Het landelijke thema van de Maand van de Geschiedenis in oktober is ‘Wat een ramp!’. Aan de verhalentafel gaat het gesprek daarom over de rampenbestrijders bij uitstek: de brandweer.

 

Het rampjaar 1672, dat we kennen uit de Nederlandse geschiedenisboeken, voltrok zich in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Deze ramp ging dus aan de soevereine heerlijkheid Gemert voorbij. Maar op andere momenten bleef ook Gemert niet gespaard voor tegenspoed. Twee dorpsbranden in 1780 en 1785, die in totaal meer dan tweehonderd huizen in de as legden, hebben het dorpsleven danig ontwricht. Bij een brand in een houten huisje achter Pelgrimsrust in Handel kwamen op vrijdagavond 11 december 1959 vijf zusjes om het leven. Bij andere branden in Gemert is mede dankzij adequaat ingrijpen van de brandweer verdere rampspoed voorkomen.

Aan de verhalentafel schuiven enkele (oud-)brandweerlieden aan met wie Ad Otten herinneringen gaat ophalen aan de bestrijding in de afgelopen decennia. Zoals gebruikelijk bij de verhalentafel mag het publiek in de zaal die verhalen aanvullen met eigen herinneringen of anekdotes. Ook kunnen er vragen gesteld worden.

Er wordt stilgestaan bij de branden in de jaren zestig die aantoonbaar waren aangestoken, maar waarvoor nooit een brandstichter is veroordeeld. De sporthalbranden passeren de revue, maar het gaat ook over de motivatie van brandweermensen en de veranderingen in de organisatie van de brandbestrijding. Ook First Responder staat op de agenda. Deze snelle uitruk voor mensen in acute nood is immers in Gemert ontstaan.

De verhalentafel in de brandweerkazerne op woensdag 19 oktober begint om 14.00 uur. Omdat het aantal zitplaatsen beperkt is, dienen bezoekers zich vooraf aan te melden via

e-mail: s.fransen8@gmail.com of telefoon: 06 51412642.

 

De verhalentafel in de brandweerkazerne op woensdag 19 oktober begint om 14.00 uur. Omdat het aantal zitplaatsen beperkt is, dienen bezoekers zich vooraf aan te melden via

e-mail: s.fransen8@gmail.com of telefoon: 06 51412642.

(Publicatiedatum 3 oktober 2022)

Jo van den Elzen erelid van Heemkundekring De Kommanderij