Asdonck, Gisbertus van der (1666 – 1742)

 apostolisch vicaris

 

Gisbertus van der Asdonck, geboren te Gemert, in 1666, gedoopt te Gemert 19 april 1666, als zoon van Leonadus Gisberti van der Asdonck, bij huwelijk afkomstig van Boxtel en Helena Antonij Lodders. Getuigen bij de doop: peter Albertus van Lill, meter Margaretha N.N., getuige 3 Daniel Peters en getuige 4 Maria Lambert Lodders. Overleden te Oirschot 26 mei 1742. Hij werd te Oirschot in het koor der collegiale kerk van Sint Petrus zonder grafopschrift begraven.

Gisbertus heeft naar men meent aan de universiteit te Douai zijn theologiestudie volbracht. In 1694 werd hij pastoor te Oirschot en in 1728 tevens landdeken van het district Hilvarenbeek. Uithoofde van de moeilijkheden hem aangedaan, had hij wel acht maanden werk eer hij in zijn pastorij te Oirschot met vrede gedoogd werd.

Na de dood van bisschop De Bergaigne in 1647 werd het bisdom ‘s-Hertogenbosch gedegradeerd tot een missie onder leiding van een niet tot bisschop gewijde apostolische vicaris, die aanvankelijk meestal in de Zuidelijke Nederlanden resideerde. Maar na de dood in 1726 van apostolisch vicaris Pieter Govarts, tevens kanunnik van het kapittel van Sint Rombouts te Mechelen en daar woonachtig, eisten de Staten-Generaal beslissende invloed op de benoeming van zijn opvolger en zij stelden als voorwaarden dat deze in zijn ressort zelf domicilie hield en door de Stadhouder werd beëdigd. In 1731 (of 1736) werd Gijsbert van der Asdonk benoemd, de eerste die in zijn missiegebied zelf kwam wonen. Het kwam hechtheid van de katholieke kerkelijke organisatie in Den Bosch ten goede. Paus Clemens XII, benoemde hem, in het jaar 1734 (of 1731), tot apostolisch vicaris van ’s Hertogenbosch, nadat die bediening, niet zonder groot nadeel voor de geestelijke belangen van de Rooms Katholieken in die streken, vijf jaren had opengestaan.

In die gesteldheid van zaken kwam Van der Asdonck, als apostolisch vicaris, aan het bestuur van het bisdom en werd als zodanig door de Staatse Regering erkend en toegelaten; hoewel de Staten naderhand, in 1745, verklaarden dat de priesters van Gemert geboortig, eigenlijk geen onderdanen van de Staten waren, om die reden hier geen bediening mochten verrichten. Na een arbeidzaam bestuur van omtrent elf jaar, overleed Van der Asdonck te Oirschot in mei 1742. Martinus van Litsenborg volgde in 1745 Van der Asdonck op als apostolisch vicaris.

Betekenis Apostolisch Vicaris:
Hoofd van een apostolisch vicariaat, d.w.z. van een missiegebied waaraan nog niet de status van (Aarts)bisdom is toegekend. De apostolisch vicaris wordt rechtstreeks door de paus benoemd en heeft binnen zijn vicariaat dezelfde bestuursbevoegdheden als een bisschop.

Genealogische gegevens:

I Gijsbertus van der Asdonck, zoon van Joannes de Asdonq, meer dan 50 jaar molenaar van de watermolen te Boxtel, is geboren rond 1573, is overleden na 1658. Gijsbertus werd minstens 85 jaar. Gijsbertus was gehuwd met Maria Lenarts van Duijsel, dochter van molenaar Leonardus Marten Jacobsz. van Duijsel en Katharijna Mathijsdr Dirx. Maria is overleden na 1629 en voor vrijdag 10 november 1656. Lenaert Martensz. Jacobsz. van Duyse  wordt al in Boxtel met zijn vrouw gesignaleerd 3-3-1587 in Boxtel R 74 ; als Mulder voor het eerst genoemd 26-2-1592 in Boxtel R 75 ; als „Lenaert Martens Jacobs van Duysel” voor het eerst 9-3-1594 in Boxtel R 75 ; laatstelijk 20-8-1612 en 25-10-1612 in Boxtel R 78 ; en verder nog verschillende malen in Boxtel R 75 in de jaren 1593, ’94 en ’95. De acte van boedelscheiding hunner kinderen in 1634 in Boxtel R 94 en eerder op 18-1-1629 in Boxtel R 91. Hij was zwager van Huybert en Jan Dircx, Mulders op Gasteren, zulks volgens Boxtel R 74, dd. 3-3-1587.

Kinderen:

1 Elizabetha (Elsken) van der Asdonck, dochter van Gijsbertus van der Asdonck (I) en Maria Lenarts van Duijsel, is overleden na vrijdag 6 december 1630.
Elizabetha trouwt (kerk) op donderdag 29 oktober 1626 te Boxtel met Bernardus van der Werden, zoon van Antonius van der Werden. Bernardus was secretaris te St. Michielsgestel, testament 1648, 7 kinderen, gegoed te St. Michielsgestel en onder Best.
Van Bernardus en Elizabetha is een kind bekend:
a Maria van der Werden is gedoopt op woensdag 26 september 1629 te Boxtel.

2 Joanna (Jenneken) van der Asdonck, dochter van Gijsbertus van der Asdonck en Maria Lenarts van Duijsel, wonende te Sint Michielsgestel (1659). 
Joanna trouwt (kerk) op zondag 25 februari 1629 te Boxtel met Gerardus van den Loo, zoon van Jan Gerarts van den Loo en Hillegunda Hugo van Berkel. Gerardus,notaris en herbergier, wonende te Sint Michielsgestel.
Van Gerardus en Joanna is een kind bekend:
a Hilegunda van de Loo is gedoopt op maandag 7 augustus 1651 te Boxtel.

3 Maria van der Asdonck, geb. 1608.
Maria trouwt op dinsdag 19 juli 1667 te Boxtel met Nicolaus Coppens, zoon van Adrianus Jansz Coppens en Christina Jan Goorts Verhagen. Nicolaus, molenaar, is geboren te Sint Oedenrode, is overleden ikort voor 4 april 1704 nadat hij 14 jaar de Boxtelse molen had bemaald. Nicolaus was later gehuwd (2) met Anna de Greeff, dochter van Joannes de Greef. (Nicolaus trouwt (kerk) op zondag 20 oktober 1686 te Liempde met Anna weduwe van Valerius Jonckers, zoon van Sebastianus Walterus Jonckers en Anna Martinus Martinus. Valerius is gedoopt op donderdag 15 maart 1657 te Liempde en is overleden voor zondag 20 oktober 1686.

4 Jan van der Asdonck, geb. te Boxtel circa 1612, molenaar te Boxtel en op Wolfswinkel te Sint Michielsgestel, wonende te Sint Michielsgestel (1657) en te Boxtel (1661), is overleden na maandag 11 april 1661.
Jan was gehuwd met Maria Jan Coolen ook genaamd Maria Joost Coolen. Maria is overleden na maandag 11 april 1661.

5 Wilhelmus de Asdonc is gedoopt op dinsdag 8 oktober 1619 te Boxtel. (Guilliam van der Asdonck, apotheker te Tilburg, overleden < 17-nov-1682 ???)

6 Gertrudis de Asdonq is gedoopt op vrijdag 19 maart 1621 te Boxtel, dochter van Gijsbertus van der Asdonck (I) en Maria Lenarts van Duijsel, is gedoopt op vrijdag 19 maart 1621 te Boxtel, is overleden op zaterdag 27 januari 1646 aldaar. Gertrudis werd 24 jaar, 10 maanden en 8 dagen.
Gertrudis trouwt op woensdag 25 april 1646 te Boxtel op 25-jarige leeftijd met Leonis Roijmans, zoon van Gerardus Roijmans en Christina. Leonis, chirurgijn (Boxtel), wonende te Sint Oedenrode (?).
Leonis was later gehuwd (2) met Margarita van Sutven.
Van Leonis en Gertrudis is een kind bekend:
a Geretrudis Roijmans is gedoopt op zaterdag 27 januari 1646 te Boxtel.

7 Lenard van der Asdonck, geb. te Boxtel circa 1624, wonende te Gemert en te Boxtel, zie II

8 Petronella de Asdonck is gedoopt op zondag 8 maart 1626 te Boxtel, dochter van Gijsbertus van der Asdonck (I) en Maria Lenarts van Duijsel, is gedoopt op zondag 8 maart 1626 te Boxtel, is overleden na dinsdag 14 mei 1669. Petronella werd minstens 43 jaar, 2 maanden en 6 dagen.
Petronella trouwt op woensdag 6 januari 1655 te Boxtel -op 28-jarige leeftijd met de 23-jarige Johannes Mutsaerts, zoon van Cornelis Daniel Mutsaerts en Adriana Baten. Johannes, molenaar te Boxtel, is gedoopt op dinsdag 15 april 1631 te Moergestel, is overleden na dinsdag 14 mei 1669.Johannes werd minstens 38 jaar en 29 dagen.
Van Johannes en Petronella is een kind bekend:
a Adriana Mutsaerts is gedoopt op maandag 10 december 1657 te Boxtel.

II. Leonadus Gisberti van der Asdonck, bij huwelijkafkomstig van Boxtel
Trouwt te Gemert 20-10-1654
Helena Antonij Lodders

Kinderen:

1. Joannes van der Asdonck, gedoopt te Gemert 06-10-1655, studeerde waarschijnlijk aan de Latijnse School te Gemert en in 1673 studeerde hij filosofie in Leuven. Hij wordt in 1697 als kapelaan van de Bakelse kerk genoemd. Hij was van 1704 tot 1721 pastoor van Bakel. Hij werd als pastoor van Bakel op 18 september 1721 te Bakel begraven.

2. Antonius van Asdonck, gedoopt te Gemert 21-03-1657

3. Lambertus van Asdonck, gedoopt te Gemert 20-03-1659

4. Margareta van der Asdonck, gedoopt te Gemert 28-02-1661

5. Maria van der Asdonck, gedoopt te Gemert 07-01-1664

6. Ghijsbertus van der Asdonck, gedoopt te Gemert 19-04-1666, getuige 1 Albertus van Lill, getuige 2 Margaretha N.N., getuige 3 Daniel Peters en getuige 4 Maria Lambert Lodders. Overleden te Oirschot 26 mei 1742.

Opmerking: Correcties en aanvullingen op deze tekst en stamlijst zijn van harte welkom!

Bronnen:

Zie (A. van Gils), Kath. Meyer. Memorieboek; bl. 119 en 120.
C.J.A.C. Peeters, De Sint Janskathedraal te ‘s-Hertogenbosch, 1985, bestand: 3, pagina 6
Brabantse Leeuw Asdonck, XII: 56, 165-166; tevens met dank aan Hans Vogels.