GH 2020-01 Klómpe
Peter van der Wijst
Dízze kaër wo ik ’t ovver klómpe hébbe. Nie ovver ’t fabrieseere hiejrvan; dè kaande hiejr in ’t Boerenbondsmuseum bekiejken èn ze léggen ’t hiejr zo goewd aojt as ik ’t noojt nie zooë zo kanne. Ik wo ’t hébbe ovver ’t gebraojke èn ’t misbraojke van klómpen. Vruuger wiejre d’r veul klómpe gedrágge. ’t Waor ’n skoejsel dè nie án modde ónderheeveg waor -kiek már no de klómp van vendaog- haj ziet ’r nòg steeds ’tzèlfde aojt as die van vruuger. As oewe voewt no de klómp stón -skoen moete no oewe voewt gon ston- dan kaoste ge ’r, as ’t moes, de vierdaogse óp looëpe. Tíggeworreg zén d’r trawes nòg aaltejd ’n pár -dè zén dan van die aaw meelooëpersdie dè doen. Ze trékke nòg aaltejd veul bekiejks.
In de zommer kreegde ’r gín zwaëtvoewte in èn in de winter gín kaaw voewte. As ge dùr de vèèlde èn de wèèje liejpt baj ’t streupe -iejt wa waj dèstejds swoenzes smiddes nòg wél ’s dínèn tusse de koej dùr liejpt, dan wo d’r nòg wél ’s wa koejestrónt an oew klómpe zitte. Dè waor gín probleem. Baj ’t uurste ’t bééste wátterke òf slùtje dè ge teegekwaamt, goongde d’r mí oew klómpe dùrhén èn ze waore wír skon. Dè hoewfde mí skoewn nie te prebeere! Ze mákte wél wa hèrrie baj ’t looëpe, már dè ha ’t vùrdeel dè ge iemeze altejd án hùrde kòmme, al waoren ’r toen al slimmereke die d’r ’n stukske laër òf rubber ónder sloege. Dan klónk ’t ’tzèlfde as skoewn. Ge hùrde ze dan nie èn ze gónge langer mee.
Ge had sóndese èn swèrrese klómpe. De sóndese waore místal skon beskilderd mí bluumkes èn mùllekes èn de dùrdewaëkse waoren ónbeskilderd èn gewoon van blank hawt. Die wiejre wél élke waëk nètjes geskuujrd èn óp ’n rééjke nívve mekaore gezét um te draojge, zodè d’n draoger òf de draogster d’r wír nètjes bajliejp. Góng d’r ínne kepòt -místal waor d’r dan án d’n boovekant ’ne skölp af- dan wiejr d’r ’ne klómpenbaand ovverhín geslággen èn begón de klómp án z’n twídde laëve.
In de winter, as ’t gesnùwd ha, dan moewste aojtkiejken, want as ge dùr de snùw liejpt, dan wiejrde baj élke pas die ge dít ’n bietje grotter, umdè de snùw ónder oew klómpe blíf plèkke. Ge moewst wél óp tejd de snùw ónder oew klómpen aojtdoen. Dídde dè nie, dan koonde oew baën òf zèlfs oewe nèk braëke!!!!!
’t Waor ok ’n goej verdeedegengsmiddel as ge ruuzie had; ge koont ’r hárd mí skuppe. In diejen tejd wiejre d’r reegelmaoteg vèèchtpertaje geòrganniezeerd tígge de joong aojt ’n aander buurt òf ’n aander straot. Nie dè ge iets tígge mekaore had, már ge moewst wa te doen hébbe èn dan kwaome klómpe goewd van pas!!!!
Tígge de joong van Ézzeng moese we ’t altejd aflégge. Die waore vòlges maj mí klómpen án geborre . Ze han ’n faabelèèchtege gojtèchniek óntwikkeld. Dan vlog de klómp zooë van d’re voewt èn kwam as ’n projektiel óp oew af èn ik kan oew vertélle da dè verèkkes zír kón doen as ie aw rákte. As ge ’m tíggen oewe kòp án kreegt, dan zaogde zèlfs ovverdág d’n hílle stèrrenhimmel!!!!!
Op skool moewste ze altejd aojtdoen èn slufkes anskiejte, want anders mákte dè vùls te veul hèrrie in de klas mí die hawte vloere. D’r waore nòg maër plátse wor ge ze aojt moewst doen, èn dan kòm ik wor ik állie hébbe wil …………… naomelek in de kéérk. Vruuger han ze in de kéérk kenunnekebènkskes veur in ’t priesterkoor. Umdè ze vùr dè doewl nie mír gebraojkt wiejre, waore ze umgedopt tòt misdienaorsbènkskes èn mönde de misdienaors, die as gróndpersenaël vùr d’n haër wérkte, van die bènkskes gebraojk maoke. ’t Ha vùrdálle már ok noodálle. Laot ik már mí ’t vùrdál beginne: ge had altejd pláts in de kéérk èn ge zaot vlák baj d’n awtaor. Ge krígt dus ’n maksiemum án devoosie.
Umdè élk vùrdál ok ’n noodál hé, wil ik dè állie nie ónthaawe. Normaol bén ik gínne verraojer, már tòch gou ik naw de naom van m’ne kòleega misdienaor ónthulle die baj dè vùrval wás betròkke. ’t Waor Piet Vos die nívve maj in aën van de bènkskes zaot. Umdè we nie aaltejd aëve devoot de mis blívve vòlgen èn we óns begónne te vervaële, waore we óp ’n gegívve memènt ’n bietje an ’t kliejre gerákt ónder de mis. Dè viejl pestoor Kaojte ok óp want haj kömt midde ónder z’n wèèrk van d’n awtaor af no óns toew, vét óns allebaj baj óns orre èn lùpt zooë no de sákrestie èn daor stónne twaë pár klómpe van de misdienaors die óp slufkes de mis án ’t diejne waore. Kaojte weest no de klómpen èn zí dè we dor in moese kniele. Òf dè dè al nie èrg genoeg waor, viejt ie vùr ieder ’n zwaor misaol dè waj mí gestrékte èèrm bovve ónze kop moese haawe. We mönden ’t nie laote zákke, want haj vertéélden ok nòg dè d’n haër die alles zie, ’t ’m zo ingaëve as waj nie dín wát ie óns ópgedrágge ha. Dè dí de lankste mis aojt m’n laëve is gewíst, hoewf ik állie nie te vertélle. Ik dèùrfde d’r taojs ok nie ovver te praote want dan haa ’k wír óp m’n dónder gekrígge want zo gónk dè in diejen tejd. ’t Hé wél gehólpe want we hébbe noojt mír zitte te kliejre!! Gállie snapt netuurlek wél dèè ’k sindsdien ’ne verèkkesen híkkel án klómpe héb gekríggen. ’t Is dan ok noojt mír m’n lievelingsschoejsel geworre.
(Omspelling door Piet Vos)
Dit verhaal werd voorgelezen bij het Gímmers Dikteej door Peter van der Wijst op donderdag 23 april 2015 in het Boerenbondsmuseum en nogmaals op de Gímmerse Verhaolenmiddeg op zondag 15 november 2015. Peter van der Wijst overleed op 31 juli 2019 op 78 jarige leeftijd. Van de laatste voordracht staat op YouTube de verfilming. Gebruik bijgaande QR-code of zoek op de website van de heemkundekring naar het woord klompe. Ga vervolgens naar Gímmerse verhaolenmiddag en klik bij Peter van der Wijst “klompe” aan en u krijgt het filmpje te zien.
Maar nog makkelijker: klik onderstaande link aan.
GH-2020-01-Peter-van-der-Wijst-Klompe.pdf