GH-2017-01 Er staat een huis aan een gracht in oud-Amsterdam

Simon van Wetten

Het pand Singel 36, Amsterdam. U zult wellicht denken: “Daar heb je die Van Wetten weer, met z’n Amsterdam”, maar er is wel degelijk een Gemertse connectie. Onze beroemde zeeheld, Jan van Amstel, woonde als kapitein ter zee, als hij niet ter zee was, in dit huis, samen met zijn echtgenote Anna Boxhoorn. Heel toepasselijk heeft het echtpaar het huis “Zeevrugt” genoemd. De Singel heette destijds de Rouaanse Kaai en het huis is er nog. Het staat tegenover de Lutherse kerk, in de hoofdstad beter bekend als “De Brijpot”, met het kenmerkende, ronde dak. Honderd procent zekerheid hebben we niet, de “Zeevrugt” is in 1763 zo grondig gerestaureerd dat je misschien beter kunt spreken van een herbouw, maar het schip in het bovenlicht van de voordeur is wel frapperend. Met zijn eerste vrouw, Cornelia Schaegen, woonde onze zeeheld eerder op de Herengracht, één gracht verderop in de beroemde grachtengordel. De precieze locatie van dát huis is helaas (nog) niet bekend.
Op de bijgaande afbeeldingen ziet u het schip boven de voordeur en het schilderij van Jan van Amstel en Anna van Boxhoorn uit het Museum Boymans van Beuningen, alsook de laatste paar regels van het testament van de echtelieden, dat zij beiden nog ondertekenen met vaste hand. Er staat: “… binnen de voorschreven stede Amsterdam ten huijse van de testateuren, staande op de Rouaanse Kaij, ter presentie van Jan Jaaster en Regienus Stapel, mijn klerken hierover gestaen end toe versocht.” Het testament is op 18 april 1668 opgetekend.

Jan van Amstel in het kort:
Geboren in Gemert in 1618, rond z’n 14e vertrokken naar Schijndel (zijn ouders erfden een Schijndelse brouwerij). Vervolgens verhuist Jan naar Amsterdam – zijn grootmoeder Anneke van Helmont was gelieerd aan de beroemde Amsterdamse koopmansfamilie Bicker – en brengt het in 1653 tot luitenant te water en in 1654 zelfs tot commandeur. In 1659 strijdt Jan als ‛capiteyn te water’ met zijn schip “De Provinciën” om de vrije doorvaart van de Sont. In 1661 huwt de oud-Gemertenaar met Cornelia Schaegen uit Alkmaar. Het paar gaat wonen op de Amsterdamse Herengracht. Jan vecht mee met het schip “De Vrijheit” in de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667)en maakt met het schip “Tydtverdryf” de beroemde tocht naar Chatham mee. Tussen de bedrijven door is hij weduwnaar geworden en hertrouwt in 1667, met Anna. Een jaar later raakt Jan zwaargewond tijdens een campagne tegen zeerovers en in 1669 keert hij terug naar Schijndel. De verwondingen komt hij evenwel niet te boven en Jan van Amstel overlijdt op 29 september 1669. Joost van den Vondel maakt zijn grafschrift.