GH-2016-01 Op zoek naar een nieuwe weg (2008 – heden)

Peter van den Elsen

In 2008 neemt Peter van den Elsen van Frans Sanders het voorzitterschap over van een door ‘kasteelperikelen’ verdeelde vereniging. Hij kan meteen aan de slag, want de Heemkamer heeft een grondige renovatie nodig, de wens om een eigen museum vorm te geven vraagt nadere concretisering en het aantal eigen boekuitgaven is al enkele jaren tot nul gereduceerd.

Door de extra uitgaven vanwege de kasteelperikelen en het uitbrengen van Gemerts Heem in kleur en door de afwezigheid van compenserende inkomsten, is het vermogen in drie jaar tijd met meer dan tienduizend euro gedaald. Om het tij te keren wordt in de jaarvergadering van 2009 de contributie met vijf euro en in 2010 nog eens met twee euro vijftig verhoogd. Zowaar een stijging van 50% in twee jaar tijd. De gemeenteraad besluit in 2011 de  verenigingssubsidies te korten. In het eerste voorstel krijgt de Heemkundekring helemaal niets maar na hevig verzet vanuit de vereniging neemt de gemeenteraad unaniem het voorstel aan om net als bij een aantal andere verenigingen voor De Kommanderij de subsidie met 25% te korten. Opnieuw de contributie verhogen is niet gewenst na de recente verhogingen en om die reden valt het besluit de lang gekoesterde wens voor een eigen Heemmuseum op te geven. Het huurcontract van een deel van de bovenetage van het rectoraat, intussen omgedoopt tot ‘D´n Andere Kant’, te weten de voormalige homoruimte, wordt opgezegd. Ook het jaarprogrammaboekje valt als gevolg van de noodzakelijke bezuiniging weg.

Nadat het gemeentearchief tijdens een gron-dige verbouwing en uitbreiding met een grote archiefkelder tijdelijk gebruik heeft gemaakt van de Heemkamer, is het de beurt aan de vereniging om de onderkomen Heemkamer te “updaten”. Het lukt om daarvoor de noodzakelijke financiën te verwerven en op basis van een prachtig schetsplan krijgt de Heemkamer in de loop van 2010 een moderne uitstraling. tijdens het Platinafeest in 2011 vindt de officiële opening plaats. De opnieuw ingerichte ruimte is speciaal geschikt gemaakt voor het houden van presentaties en cursussen. Op voorstel van Ben van den Berg start de kring met het houden van Heemkaffees op de tweede  zondagochtend van de maand. Het blijkt een succes en is sindsdien een vast onderdeel van het jaarprogramma.

Om meer sturing te kunnen geven aan de vereniging schrijft Peter van den Elsen een beleidsplan dat in de daaropvolgende jaren deels wordt uitgevoerd. Hamvraag van deze notitie is: hoe dragen we de kennis van de almaar ouder wordende heemdeskundigen zoals Wim en Piet Vos, Ad Otten, Jan Timmers, Ton Thelen, Wim Jaegers en Rob de Haas over aan jongere generaties?

Naast de grote excursie in september wordt van-af oktober 2011 jaarlijks een heemkundekring in de omgeving op de fiets bezocht. Deze excursie staat al snel bekend als ‘Gluren bij de buren’ en heeft een tweeledig doel: wat kunnen wij van een zusterorganisatie leren en als tweede het vergroten van de kennis van de naaste omgeving. In de hoop op beter weer en vanwege een betere spreiding in het jaarprogramma verhuist de fietsexcursie naar het voorjaar. Na in Boekel te zijn gestart volgen Erp, Aarle-Rixtel, Beek en Donk en Helmond.

Nieuwe werkgroepen worden opgericht: Werkgroep WO II, Open Monumenten Dag, het Gidsengilde en een volwaardige werkgroep Website komt eindelijk van de grond. Het aantal vrijwilligers groeit tot boven de tachtig.

Door de komst van mediadeskundige Susan Fransen in het bestuur ontstaan eigentijdse initiatieven: een cursus Facebook en Geocaching. Samen met Jan van den Crommenacker neemt zij de ICt-zaken onderhanden. Een nieuwe website ligt in het verschiet en het contract om opgenomen te worden in de Brabant Cloud is getekend.

Midden 2015 maakt ‘oersecretaris’ Martin Breeuwer bekend dat hij ernstig ziek is. Zijn verlangen om in 2016 als secretaris zijn zilveren jubileum te vieren heeft hij niet ingelost gezien. Als blijk voor zijn grote verdiensten voor de kring is hij een dag voor zijn overlijden tot erelid benoemd en daar heeft hij nog met volle teugen van kunnen genieten.

Omdat het steeds lastiger wordt om geschikte bestuursleden te vinden, maar ook om zo’n grote vereniging te kunnen besturen en omdat nieuwkomers in het bestuur aangeven beperkt in hun tijd te zijn, wordt besloten het bestuur uit te breiden tot elf personen. Hoe lastig het is om vacatures in te vullen mag blijken uit het gegeven dat het bestuur anno 2016 twee vacatures heeft.
Nu, in 2016, is de 75-jarige Heemkundekring De Kommanderij Gemert springlevend met 820 leden en bijna 80 vrijwilligers die actief zijn in een tiental werkgroepen. Het doel van de vereniging is nog zoals het ooit begon: door de kennis te vergroten van de eigen woon- en leefomgeving de Gemertse identiteit te versterken.
Behalve deze doelgerichtheid is de vereniging ook een ontmoetingsplek van mensen die met elkaar veel gezelligheid ervaren. Deze warme, onderlinge betrokkenheid is misschien nog wel het kostbaarste erfgoed dat wij als vereniging te koesteren hebben. Vooral de vrijwilligers op de achtergrond dragen hier in belangrijke mate aan bij. Als voorbeeld kunnen hier veel personen worden genoemd, maar ter afsluiting volsta ik met het noemen van twee bestuursleden die niet alleen optreden als coördinatoren van de vrijwilligers, een welkomstpakket bij nieuwe leden brengen of waar nodig een kaartje sturen, de trommel met koek en de fles met drop vullen, alle voorkomende huishoudelijke zaken verzorgen, maar boven alles ‘het immateriële verenigingserfgoed’ bewaken: Ineke van Lankveld en Carin Gerrits!