GH-2016-01 De stabilisatieperiode (1961 – 1977)

Peter van den Elsen

Het duurt tot 1961 alvorens nummer drie van Gemerts Heem uitkomt. De vereniging mist nog de noodzakelijke structuur om continuïteit te garanderen. Secretaris Martien van der Wijst is tot 1961 bezig met het schrijven van de ‘Beknopte geschiedenis van Gemert’. Bovendien is hij intussen verhuisd naar Arnhem. Wim Vos neemt het secretariaat over en Marinus van der Velden, hoofd van de Komschool, wordt tot voorzitter gekozen. Het lukt om tot een vast jaarprogramma te komen met lezingen, een jaarvergadering en een jaarlijkse excursie. Ook Gemerts Heem verschijnt vanaf deze tijd ieder kwartaal. De redactie bestaat uit Martien van der Wijst en Wim Vos, waarvan laatstgenoemde, nu in 2016, nog steeds deel uitmaakt.

De lang gekoesterde wens om een eigen oudheidkamer te krijgen gaat in vervulling als de gemeente de Voortse Hoeve op de Lodderdijk aankoopt. De tot dan toe opgebouwde collectie komt in de Voortse Hoeve terecht. Het betreft boeken, tijdschriften, ansichtkaarten, bidprentjes en corporele stukken. Bestuurslid Marinus de Wit neemt als beschermer zijn intrek in het woonhuis. In 1965 brandt de hoeve af. Marinus de Wit wordt maar ternauwernood gered. De hele collectie gaat verloren. Aangezien hiervan geen inventarislijsten zijn bewaard, is de omvang van het verlies onbekend. Behalve dat door de brand de collectie verloren is gegaan, werkt deze gebeurtenis ook belemmerend om opnieuw tot collectievorming te komen. Het meest verstrekkend hierin is Loffeld. Hij laat de secretaris weten dat hij niets, maar dan ook niets, aan de heemkundekring zal schenken zo lang zij niet kan garanderen dat zijn spullen brandveilig in een kluis worden opgeborgen.
Eind 1965 treft het noodlot de vereniging opnieuw als vrij plotseling voorzitter Marinus van der Velden komt te overlijden. Penningmeester Leo Bekkers neemt de voorzittersfunctie over en rector Harrie Pennings wordt secretaris omdat Wim Vos naar Den Bosch is verhuisd. Kort daarna geeft de redactie en het bestuur een extra dik nummer van Gemerts Heem uit over de vijfentwintigjarige heemkundekring. Het zilveren jubileum viert de kring met een uitgebreide koffietafel. Bijna alle 89 leden zijn hierbij aanwezig.
Voor veel van de huidige oudere leden is rector Harrie Pennings de eerste kennismaking met de heemkundekring geweest. De rectoraatswoning van klooster Nazareth is in de jaren zestig en zeventig het centrale punt met het secretariaat van de vereniging en de redactie, maar ook de bewaarplaats van de collectie en boven alles: een belangrijk trefpunt.
Hoogtepunt in de geschiedenis van de heemkundekring is de organisatie van het zilveren Brabantse Heemkamp in 1973. Gedurende een drietal dagen worden meer dan honderd Brabanders ondergebracht bij leden en niet-leden thuis. Heemkampleider Wim Vos weet samen met het bestuur alles in goede banen te leiden en de vereniging oogst veel waardering voor het perfect georganiseerde programma.

De zorg voor monumenten is een terugkerend thema in de bestuursvergaderingen. Opmerkelijk is de restauratie van de wegkapel op de hoek Kruiseind-Deel-Pandelaar. De organisatie en bekostiging van deze restauratie vallen volledig onder verantwoordelijkheid van de vereniging. Op kosten van de heemkundekring wordt het vijftiende-eeuwse eikenhouten beeld van Sint-Jan gerestaureerd. Het keske krijgt een opknapbeurt en van alle beelden worden replica’s gemaakt. Leden van de heemkundekring en buurtgenoten knappen eigenhandig de wegkapel samen op.
Een andere in het oog springende restauratie is die van molen de Bijenkorf. Het initiatief hiertoe wordt genomen door het bestuur van de heemkundekring die zowel de gemeente als monumentenzorg weet te motiveren de molen op de Elding te restaureren, dat wil zeggen, tot de grond toe af te breken en weer op te bouwen.
Jan van Rooij neemt in 1969 het penningmeesterschap over van Martien van den Boom die na zijn huwelijk naar Eindhoven verhuist en in 1971 neemt Christ van Schijndel de voorzittershamer over van Leo Bekkers die het vanwege zijn architectenbureau, jonge gezin en zijn vele andere activiteiten te druk heeft gekregen.

Bekijk PDF