GH-2015-02 Een Turnhouts gebedenboekje en een zalige pater

Een zoektocht naar de herkomst

Hans Pennings

In juni werd aan het gemeentearchief een bijzonder boekje geschonken. Het is een gebedenboekje met gebedsteksten en gezangen voor diverse gelegenheden. De titel van het boekje is:
‘Het geestelyk paradys der God-minnende zielen beplant met godvruchtige oeffeningen, kleyne getyden, litanien en gebeden. Gedeeld op de zeven dagen van de week. Zeer nut en profytelyk voor alle de gene die God en hunne zaligheid beminnen.’
Het oorspronkelijke werkje is verschenen eind 17e eeuw. In 1671 werd aan de uitgave kerkelijke goedkeuring gegeven door de deken van het kapittel van de Sint Goedelebasiliek in Brussel, Matthias Middegaels (+ 1673). Deze was synodale rechter, aartspriester van Brussel en boekencensor. Het exemplaar in het gemeentearchief is gedrukt in het begin van de 19e eeuw door drukker Philippus Jacobus Brepols in Turnhout. Het werkje is voorzien van een leren band en heeft voorin en achterin een aantal schutvellen. Het bijzondere van het boekje is dat de schutvellen voorzien zijn van aantekeningen in potlood. Kennelijk behoorde het boekje toe aan Petronella Sterken, boerin in Gemert, dochter van Hendrik Sterken en Wilhelmina Verbakel. Zij wordt geboren in Gemert in 1829 en treedt in 1856 in het huwelijk met Piet van de Meulenhof, arbeider in Gemert, zoon van Johannes van de Meulenhof en Elisabet Blox, die in 1821 in Gemert het levenslicht ziet.
Een van de teksten op de schutbladen vermeldt: ‘Petronella Sterken behoort dit boek toe al die het vindt geeft het haar weerom al die het niet doet die is van herte niet goed. Gemert in de Poort.’ Haar naam komt meerdere malen terug, zoals ‘Peternella Sterken op den Heuvel Gemert Noordbrabant’. Ook genoemd worden: haar man Piet van den Meulenhof, Gemert 1872, Heuvel, Jan van den Meulenhof, Gemert, Welraven van den Meulenhof, Beek en Donk, Walterus van den Meulenhof en Hendrik (van den Meulenhof).
Piet van de Meulenhof, arbeider, later landbouwer van beroep, woont samen met Petronella in bij zijn moeder aan het Binderseind in Gemert. In 1871 neemt hij het huis over. Ze krijgen 9 kinderen, waarvan één dood geboren, Johannes (1857-1868), Wilhelmina (1858-1897), in 1890 gehuwd met Willem van Dinter, Elisabeth (1860-1931), Hendrikus (1861-1882), Johannes (1862-1927), Walrave (1865-1948), in 1900 gehuwd met Geertruda van Dooren, Henricus Hubertus (1866-1868) en Johannes (1870-1941), in 1903 gehuwd met Johanna Maria Mastenbroek. Petronella overlijdt in 1903, Piet in 1911. Hun dochter Elisabeth verhuist in 1876 naar Beek en Donk en trouwt in 1878 in Aarle-Rixtel met Wilhelmus van Lieshout. Ze krijgen 15 kinderen. Het elfde kind Hubertus, geboren in 1890, is de in 2006 zalig verklaarde Pater Eustachius van Lieshout, die in 1943 in Belo Horizonte (Brazilië) overlijdt. Hubertus studeert van 1903 tot 1905 aan de Latijnse School in Gemert. In 1915 treedt hij in bij de Congregatie van de Heilige Harten en wordt in 1919 priester gewijd.
En zo bevindt het gebedenboekje van zijn grootmoeder zich dus na al die jaren in het gemeentearchief, de oude Latijnse School.

Bronnen en literatuur:
P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6. A.W. Sijthoff, Leiden 1924
Elisabeth van de Meulenhof (1860-1931). De moeder van de 2006 zalig verklaarde pater Eustachius. In: Gemerts Heem, jrg. 54, nr. 2, 2012, 31-32
Archief van de Latijnse School te Gemert 1587-1991, inv.nrs. 211 en 580
Zie ook: www.patereustachius.nl en

Bekijk PDF