GH-2015-01 Vliegveld Vossenberg

Ruud Wildekamp

Op 2 januari van dit jaar (2015) ontving ondergetekende in de traditiekamer Typhoon van de vliegbasis Volkel, Teus de Rooi en zijn echtgenote, bewoners van de Vossenberg te Elsendorp, met hun dochter, schoonzoon en kleindochter uit Nieuw-Zeeland vergezeld door Bernard Ploegmakers uit De Rips. Tijdens mijn rondleiding vertelde Teus dat direct na de bevrijding in september 1944 naast hun boerderij aan het einde van de H.J.Ypenburglaan op de Vossenberg ook een vliegveld was aangelegd. Dat was voor mij compleet nieuwe informatie. Tijdens een bezoek later wees Teus me de precieze plaats en hij vertelde daarbij dat het veld indertijd werd gebruikt door heel lichte vliegtuigjes.

Al lange tijd is bekend dat in het nabij gelegen landgoed De Sijp in Elsendorp een vliegveld was aangelegd door de Duitse bezetter. Door hen is niet of nauwelijks gebruik gemaakt van dit ‘veld’, maar dat veranderde direct na de bevrijding van Gemert op 25 september 1944. Twee dagen later werd het terrein al verkend door een groep van de Britse genie, die daags daarna begon de Duitse grasstrip te versterken met SMT (Square Mesh Track), een soort van betongaas. Nog vóór dit werk klaar was, zou het terrein al zijn gebruikt door de lichte vliegtuigen van de A-flight van het 659 AOP Squadron (AOP = Air Observation Post). Dit was uitgerust met de Taylorcraft Auster Mk.IV en V. Deze maakten verkennings- en artilleriegeleidingsvluchten voor de Britse landmacht die zojuist was begonnen aan de ‘Slag om Overloon’. Als positie van hun vliegveld gaf de dagboekschrijver van het squadron coördinaten op die overeenkomen met de positie van het vliegveld in de Sijp. Met de komst op 3 oktober van de eerste Spitfires van de Canadese 126 Wing op het vliegveld in De Sijp, dat van de geallieerden als oorlogsvliegveld de aanduiding kreeg B.84 De Rips, zouden tegelijk de (lichte) Austers zijn vertrokken naar een nieuwe positie.

De informatie van Teus de Rooi leidt nu tot het inzicht dat de Austers van 659 Squadron niet geopereerd zullen hebben van het veld in De Sijp, waar tot 3 oktober 1944 de Britse genie aan het werk was, maar van het hoger gelegen terrein naast boerderij ‘De Vossenberg’ van de familie De Rooi. Dat vervolgens de Austers daar weg moesten bij de komst van de Spitfires op genoemde dag, is zonder meer logisch. Beide ‘vliegvelden’ liggen slechts zo’n 1.5 km uiteen, waardoor de Austers een ernstige hinder zouden vormen voor startende en landende Spitfires, die door hun veel hogere start- en landingssnelheid meer ruimte nodig hebben dan de veel tragere Austers.

Naar mededeling van De Rooi was het veld naast hun boerderij al voor gebruik gereed na het dichtgooien van een paar slootjes en het verwijderen van wat stukken prikkeldraad. De geschatte lengte van het veldje was slechts een kleine 200 meter. De militairen die de vliegtuigen vlogen en onderhielden, waren ondergebracht in de ruime boerderij op de Vossenberg, waarbij enkele tenten waren geplaatst voor reparatiedoeleinden en waarin ook vaten met brandstof en smeermiddelen werden opgeslagen. In herinnering is ook gebleven de voorkeur van de Britten voor Vossenbergse eieren, die van de boerin werden betrokken in ruil voor o.m. cornedbeef. Teus weet zich verder nog te herinneren dat een van de vliegtuigjes een ongelukkige manoeuvre maakte en in een stuk prikkeldraad terechtkwam waardoor de linnenbekleding behoorlijk beschadigd raakte. In de periode dat het AOP-Squadron vanaf ‘vliegveld De Vossenberg’ zal hebben geopereerd – van 28 september tot en met 3 oktober 1944 – maakt de dagboekschrijver van dit incident overigens geen melding. Of het zou moeten zijn dat hij dat ‘camoufleerde’ met ‘een beschieting van Duitse zijde’. Van 2 oktober dateert namelijk de aantekening dat een vliegtuig een bekledingsschade aan een staartvlak opliep door ‘een vijandelijke beschieting’. Dat klinkt altijd beter dan schade door prikkeldraad, kan de kronikeur wel hebben gedacht…

Met dank aan Teus de Rooi die ons laat delen in de herinnering aan een tot dusver onbekend oorlogsvliegveld uit de bevrijdingstijd. Het Vliegveld Vossenberg.

BRONNEN:
United Kingdom National Archives, WO 171/1226 War Diary 650 AOP Squadron en Air 27/2184, Operational Record Book No.659 Squadron, R.A.F.
Hoeymakers, S. Het Gouden Dorp. Elsendorp, 1976.
Wildekamp, R., Woortman, J. & T. van de Wetering, Oorlogsvliegvelden van Gemert, Bakel, Helmond. Gemert, 2011.
De Rooi, Persoonlijke informatie, Elsendorp, 2015.