GH-2014-03 Grandeur – Een sigaar uit Gemert

Ad Otten

Op vrijdag 9 mei j.l. hield een club van oud-studenten van de Latijnse School weer een reünie. Het is elk jaar een dag waar de leden naar uitzien. Bij ‘ons’ in Gemert groeiden ze op en werden volwassen…
Al enige jaren op een rij heeft de schrijver van dit artikel de eer deze groep te begeleiden en samen met hen herinneringen op te halen. Over de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. De kosthuizen, de docenten, de schoolgebruiken, het Gemert-van-toen, de medestudenten, het ontgroenen door de ouderejaars, de excursies, enzovoort enzovoorts. En elke reünie brengt wel weer iets nieuws. Vaak ook aanwinsten voor heemkamer en/of gemeentearchief. Dit jaar was er een fotoalbum van de studentenreis Gemert-Lourdes uit 1956 (geschonken door Bert Paquay uit Roermond) en van Hein Küttschreutter uit Beek en Donk kreeg ik iets heel aparts: een kistje Gemertse sigaren dat hij bij zijn afscheid als student in de jaren zestig kreeg van zijn kostbaas Sjef Vos uit de Virmundtstraat. Sjef drukte hem op het hart de sigaren niet op te roken maar te bewaren. Het was toen al minstens 25 jaar geleden dat hij die sigaren zelf had gemaakt. Sjef was een zoon van ‘sigarenfabrikant’ Marinus Vos en de geschonken sigaren werden gemaakt in een fabriekske in de Weversstraat. Alle sigaren in het kistje waren voorzien van chique gekleurde sigarenbandjes. “Grandeur” was het ‘Vos’-merk. Het kistje ligt nu in één van de vitrines in de Heemkamer.

In het gemeentearchief ben ik daags na de reünie gaan zoeken naar wat achtergronden van de Grandeur-sigaren. In het vroege voorjaar van 1932 moet Marinus Vos een bouwvergunning hebben aangevraagd voor een te bouwen sigarenfabriek op het perceel K1506 in de Nieuwstraat in Gemert. Het kostte even wat tijd maar duidelijk werd dat de fabriek van toen werd gerealiseerd op het huidige adres ‘Weversstraat 11’, de (witte) buurman van de Kanarieplaats. Nota bene: alle huizen in de huidige Weversstraat waren tot medio jaren vijftig nog geadresseerd aan de Nieuwstraat. De naam Weversstraat dateert pas van 1953.
Op 1 maart 1932 verleende B&W van Gemert aan Marinus Vos de gevraagde bouwvergunning. Bouw- en Woningtoezicht had geen opmerkingen en er waren geen bezwaren ingekomen. De bouwleges bedroeg één hele gulden. Als voorwaarde werd gesteld dat de sigarenfabriek binnen 6 maanden in gebruik moest zijn genomen. De in het bouwdossier aangetroffen bouwtekening is van de hand van architect-aannemer Grard Hendriks, de grondlegger van het huidige Bouwbedrijf Hendriks. Vergelijking van de bouwtekening met de situatie op locatie in de Weversstraat, maakt meteen duidelijk dat de Grandeur-fabriek nog steeds bestaat, dat wil zeggen het is de aanbouw van Weversstraat 11 aan de kant van de Kanarieplaats, nu in gebruik als keuken….
Wat een kostelijk voorbeeld van een kleinschalige fabrieksactiviteit uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De bouwtekening van de ‘sigarenfabriek’ heeft dezelfde afmetingen in lengte, breedte en hoogte van de huidige keuken. In 1932 bezat de ‘fabriek’ wel een ventilatiekoker op het platdak, die vandaag-de-dag ontbreekt en naar alle waarschijnlijkheid vervangen zal zijn door een minder opvallende pijp van een afzuigkap. Je vraagt je meteen ook af hoeveel sigarenmakers hier emplooi gevonden kunnen hebben. ’n Man of vijf misschien? Van fabrikant Vos is bekend dat hij behalve in de Weversstraat ook in het Kruiseind (Krengelhoek) en in de Molenstraat kleine sigarenfabriekjes en/of tabaksdrogerijen in bedrijf had. In de Gemertsche Courant van 27 oktober 1934 tenslotte werd een advertentie gevonden die de niet te evenaren Grandeur-sigaren aanprijst.