GH-2013-04 Einde van een Gemertse onderwijsfamilie

Rob de Haas

Op 24 juni heeft basisschool De Havelt op feestelijke wijze afscheid genomen van juffrouw Maria de Haas – van der Velden. Zij heeft de pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar + 1 maand bereikt. (Die ene maand is een bezuinigingscadeautje van kabinet Rutte I.) Nou en, zult u denken, er gaan zoveel mensen met pensioen. Inderdaad, op zich niet zo heel apart maar wel het feit dat Maria toch de laatste is van een bijzondere Gemertse onderwijsfamilie. Een onderwijsfamilie van een omvang die je zelden ziet en waarvan het maar de vraag is of die er nog ooit zal komen. Nu kennen we wel meer bekende Gemertse onderwijsfamilies, zoals de Bokken, de Slitsen, de Van de Crommenackers, de Van der Heijdens, de Van Nistelrooijs, maar de Van der Veldens spannen met dertien leraren de kroon.

Het begint allemaal met Marinus van der Velden, de voor vele Gemertenaren bekende ‘Mister Van der Velden’. Marinus is de oudste zoon van molenaar Tinuske van der Velden, die in de eerste helft van de twintigste eeuw op de Molenakker windmolen De Peperbus draaiende houdt. Marinus ziet dat het molenaarsvak tanende is en besluit in al zijn wijsheid om zijn vader niet op te volgen, nee, hij wil het onderwijs in. Dat is hem gelukt en in 1923 wordt hij benoemd tot onderwijzer aan de Jean Baptist de la Salle in Gemert. In de volksmond heet de jongensschool De Komschool. Hoofd der school ofwel bovenmeester is dan de heer Vrins. In 1938 volgt Marinus van der Velden hem op. Hij heeft zich inmiddels ontpopt als een onderwijsman in hart en nieren. Zijn functie van hoofd der school en zijn organisatievermogen zorgen er voor dat Marinus ook allerlei maatschappelijke functies te vervullen krijgt. Hij wordt hoofd van de Gemertse luchtbescherming, voorzitter van de Gemertse voetbalclub, voorzitter van het comité voor opvang van Indische repatrianten, enz. enz. En dat is niet het enige. Als hij in 1932 trouwt met Leentje Manders, stichten zij samen een groot gezin met uiteindelijk elf kinderen, waarvan, en nou komt het, er maar liefst zeven het onderwijs in gaan: Betsy, Toos, Martien, Riekie, Gonny, José en Maria. Op twee na hebben ze allemaal de Gemertse jeugd bediend en zijn er dus heel wat Gemertenaren die op de lagere school een Van der Velden op hun onderwijspad zijn tegengekomen. En dat is nog niet alles, want 5 van hen zijn ook nog eens met onderwijsmensen getrouwd, dus kunt u wel raden waar het op familiefeestjes over is gegaan. Zo’n groot gezin levert als vanzelf een leger aan kleinkinderen op. Hoeveel daarvan het onderwijs in zijn gegaan? Niet een!

Tot slot nog een opmerkelijk feit. Marinus van der Velden is jarenlang voorzitter geweest van onze heemkundekring. Ook zijn oudste dochter Betsy heeft in het bestuur gezeten evenals zijn jongste schoonzoon Rob.  Neem daarbij zoon Jacques, die heel wat
artikelen heeft geschreven voor Gemerts Heem plus schoonzoon Wim, die als archivaris heel wat Brabantse publicaties op zijn naam heeft staan en we kunnen behalve van een bijzondere onderwijsfamilie toch ook wel spreken van een echte heemkundefamilie ok nog ok.