GH-2012-04 Rozenkrans van heilige boontjes

Ad Otten

Rozenkrans van heilige boontjes

De Heemkamer heeft een nieuwe bijzondere aanwinst. Een rozenkrans
gemaakt van monstransboontjes door de nu 82-jarige Annie de Jong-van den Elsen. Ze woont in Sint Anthonis maar ze is in 1930 in Gemert geboren als dochter van Graard van den Elsen en Adriana Bardoel op de Groeskuilen. Antonius van den Elsen, haar opa, was een broer van boerenapostel Gerlacus van den Elsen. Nadat de boerderij in 1932 afbrandde verhuisde het gezin Van den Elsen-Bardoel naar Sambeek-Oploo. Anna woont daar nu nog steeds in de buurt. “Maar,” zo mailt ze een oud citaat, “de plaats waar gij geboren zijt, bewaardt Uw harte voor altijd”. Op de website www.moetjekijken.nl is haar verhaal opgenomen hoe ze rozenkransen maakt van de ons in Gemert welbekende ‘heilige boontjes’. Daaraan ontlenen wij de hiernavolgende tekst:

Daar ik steeds nieuwe uitdagingen aanga, ben ik afgelopen winter begonnen met het maken van rozenkransen van “heilige boontjes”. Daar gaat een hele geschiedenis aan vooraf voordat je kunt beginnen. Eerst en vooral moet je boontje kweken. Dat heeft bij mij twee jaar geduurd. Van een vriendin kreeg ik een rozenkrans van heilige boontjes omdat ik rozenkransen spaar en ik kreeg als toegift 24 van deze losse boontjes. Daar ik geen groentetuin bezit heb ik ze uitbesteed om te planten. Toen de hete zomer voorbij was kreeg ik een klein gedeelte bonen terug want de vrouw des huizes had er per ongeluk soep van gekookt. Deze ruim100 bonen weer uitbesteed aan een buurman welke ik met de legende over de Heilige boontjes er warm voor had gekregen en met de belofte dat de eerste rozenkrans voor hem zou worden. Dit lukte. De planten werden wel meer dan 2 meter hoog en na de zomer had ik wel een half blik bonen en kon ik beginnen. Maar hoe…
Eerst de bonen gedroogd, in de diepvries gedaan zodat ze niet meer wormstekig konden worden. Volgende stap: Er moeten gaatjes in worden geboord. Onze zoon had voor mij een klein elektrisch boortje, mijn man maakte een lat met allemaal verschillende gaatjes waar de boontjes in moesten passen, want elk boontje heeft een andere maat, het moet klem in het gaatje zitten anders vliegen ze het hele vertrek door zo gauw het boortje het boontje raakt. Een secuur werkje, precies in het midden kun je niet boren dan splijt de boon middendoor. Tijdens dit werkje kan ik wat sorteren op grootte. Nu moet ik naar een hobbywinkel om kettelstaafjes te kopen en een paar kleine tangetjes om te kettelen en te knippen. Kettelen is een staafje door de boon steken en een rondje eraan maken waar het volgende staafje en een boon aan past. De boontjes moeten strak op het kettelstaafje zitten, zodat ze niet kunnen schuiven. Voor en na de “Onze Vaders” tussen elke 10 bonen moet een dubbel staafje worden geketteld, zó dat de staafjes niet in elkaar kunnen haken. Dan nog moet er een hartje tussen gemaakt en een kruisje er onder aan vast gemaakt.
Het is moeilijk om hartjes en om kruisjes te kopen, er zijn enkele winkels in Nederland waar ze religieuze artikelen verkopen maar niet bij ons in de buurt. Wel in Den Bosch en Utrecht vond ik via internet.
Ik ging naar Kevelaer, waar ik 7 losse kruisjes kon kopen en geen hartjes. De kruisjes moeten een houten ondergrond hebben en een metalen corpus. Ik kan vertellen dat ze niet goedkoop zijn. De hartjes, in de vorm van een M (van Maria) kon ik kopen in de sieradenwinkel, waar ze ook de kettelstaafjes verkochten.
Het vergt echt wel enige oefening voordat je het kettelen goed in de vingers hebt, je moet ook opletten dat alle boontjes met de tekening van de monstrans dezelfde kant op wijzen.