GH-2012-02 Historische boerderijen van Peelland tot Land van Cuijk

Ad Otten

(een recensie)

In april 2012 presenteerde Stichting de Brabantse Boerderij in het Boerenbondsmuseum te Gemert een opmerkelijk boek onder de titel ‘Historische Boerderijen van Peelland tot Land van Cuijk’. Opmerkelijk om verschillende redenen. De belangrijkste auteur van het boek (Jan Timmers) is bij alle lezers van Gemerts Heem bekend. Het boek is bijzonder kleurrijk. Het meest opmerkelijke is echter de compacte heldere en informatieve inhoud. Over de boerderij, ook die uit de regio, is al veel geschreven, maar met dit boek in handen heb je meteen de indruk van ‘hé dit is nieuw, dit is anders’ en van ‘dit zocht ik eigenlijk’. Jan behandelt de ontwikkeling van de boerderij vanaf ‘de eerste boeren in het landschap’, de verschuiving van de bewoning op de akkers naar de overgangsgebieden van droog en nat in de middeleeuwen. Dan komt de ontwikkeling van een voorloper van het hallehuis tot kortgevelboerderij. Uitbreidingen in allerhande varianten passeren de revue. De krukgevel, de hoekgevel, verbrede zijbeuken, boerderijen annex herberg, de T-boerderij, en in de tweede helft van de negentiende eeuw het ontstaan van de bekende langgevelboerderij uit de kortgevelboerderij, de gebintconstructies en allerhande aanpassingen. Daarna komen ook de boerderijen van de twintigste eeuw aan bod tot en met de boerderijtypen uit andere delen van het land die ook in onze regio werden gebouwd ten tijde van de ontginning van de Peel. De vele illustraties uit Gemert en omgeving zullen deugd doen. Deel II van het boek is geschreven door Mark Bimmel en Judith Toebast, bouwhistorici en monumentendeskundigen. Zij bieden ‘Handreikingen voor het behoud van het ruraal erfgoed’, opnieuw met kostelijke illustraties uit het streekeigene. Harry Maas tenslotte voegt een bijlage toe met het vergunningentraject en subisidemogelijkheden voor (monumentale) boerderijen. Het boek, dat slechts 15 euro kost en bij de heemkundekring verkrijgbaar, is een ‘must’ voor elke boerderijbezitter of in de geschiedenis van de (historische) boerderij geïnteresseerde. Behoud van waardevol erfgoed begint met de kennis daarvan…