GH-2010-01 Sint Severus en de duif

 

Ad Otten

Severus: Wie kent hem niet? Eén van de pilaarheiligen in onze ouwe Sint Jan. De bisschop met de duif op zijn schouder. In heel Europa bekend als de patroon van de wevers. En nog elk jaar vieren in Gemert de leden van het Sint Severusgilde zijn patroonfeest. Rond 1900 telde Gemert nog tien in verschillende café’s gevestigde weversgezelschappen. Elk café had een beeld of een schilderij van de heilige in de gelagkamer. Gemert staat van oudsher bekend als weversdorp en heet in carnavalstijd daarom ook ‘drumknaauwersrijk’. Drum (garenafval) is de kauwgum van de wever.

Gemert Vrijstaat vatte het idee op, om in het centrum van Gemert tenminste de herinnering aan de oude weverscultuur zichtbaar te maken. En waar kon dat beter dan in de Weversstraat? Henny van Gemert van het op de hoek Nieuwstraat-Weversstraat gevestigde Schildersbedrijf G&K, en gesproten uit een vermaard Gemerts weversgeslacht, was meteen akkoord. In één van de dichtgemetselde nissen van de zijgevel van Henny’s pand hangt sedert april 2009 een muurplaat met een schildering van Sint Severus, gemaakt door Piet van Gerwe, Henny’s oude schoolmakker van de Boxtelse Lucas-Academie. Piet schilderde Severus met de duif niet op zijn schouder maar op zijn hoofd, naar een klassiek Italiaans voorbeeld.

Severus was zo’n 1700 jaar geleden, wever in Ravenna. Hij had een gezin, maar werd gekozen tot bisschop omdat er bij de in het openbaar gehouden bisschopsverkiezing een duif op zijn hoofd landde. Dat was voor iedereen een teken van de Heilige Geest. Na hevige discussies was juist in die tijd door de Kerk de Heilige Drieëenheid aanvaard, terwijl het bisdom Ravenna tot dan toe altijd aanhangers van het Arianisme, die volstonden met het geloof in God de Vader en God de Zoon, had gekozen tot bisschop. Maar sinds het 1e Concilie van Nicea (325 n. Chr.) gold ‘niet geloven in de Heilige Geest’ als ketterij. En in het tot dan arianistische Ravenna bepaalde dus de heilige Geest zelf de keuze van de nieuwe bisschop. Severus de Wever met de op zijn hoofd gelande duif was de uitverkorene.

2010-1 sint1Bij de Gemertse weversgezelschappen kan elk jaar bij de Severusviering nog het verhaal beluisterd worden waarom die duif indertijd op het hoofd van Severus landde. Kort tevoren moet hij zo’n heftige ruzie met zijn vrouw hebben gehad dat die laatste een pan rijst op zijn hoofd ‘omkieperde’. En op rijst waren duiven verzot…

Curieus is ook, en niet alleen in Gemert maar in heel Noord-Brabant, dat het patroonsfeest van Sint Severus op de verkeerde dag wordt gevierd. Lang geleden moet iemand de feestdagen van Severus (bisschop van Ravenna) en Severinus (bisschop van Keulen) hebben verwisseld. Van de eerste is de patroondag 1 februari, van de tweede 23 oktober en niet omgekeerd. Maar in Gemert heeft niemand zich daar ooit druk over gemaakt. Wist u trouwens dat St. Severus behalve patroon van de wevers ook patroon van de politie is? Ja, echt waar, en dat is dan weer voortgekomen uit het feit dat de naam ‘Severus’ uit het Latijn stamt en ‘ernstig’ en ‘streng’ betekent.

Bekijk PDF