GH-2003-03 Wie was Jonkvrouw Ysentruit ?

WIE WAS JONKVROUW YSENTRUIT?

Jan Timmers

Wouter Spiering van Gemert was de tweede of derde zoon van Diederik van Gemert en Sophia van Dinther. Diederik was de laatste heer van Gemert uit de adellijke familie van Gemert. In 1366 verkocht hij zijn heerlijkheid aan de Duitse Orde. Van Wouter Spiering is niet veel bekend. Hij zal vlak na 1366 zijn geboren. Hij had twee natuurlijke kinderen, die hij waarschijnlijk in Gemert kreeg. Vóór mei 1421 is Wouter Spiering overleden. Uit een vermelding van 1432 weten we hoe zijn vrouw heette. Dan wordt vermeld dat Leunis van Gemonde gehuwd was met Ysentruit, de weduwe van Wouter Spiering. Hij had geen wettige erfgenamen. In het hertogelijk cijnsregister van 1418 betreffende Bakel vinden we als achtereenvolgende cijnsbetalers:

Spierinc filius Theodoric de Gemert pro relicta et liberis Theodorici de Gemert

Domicella IJsentrudis relicta

Godefridus de Ghemert

Godefridus de Langvelt gener

Hieruit blijkt dat Domicella (Jonkvrouw) IJsentrudis erfgenaam van Wouter Spiering was en dat vervolgens de cijnsgoederen overgingen op Goyart van Gemert, de broer van Wouter Spiering en vervolgens op diens schoonzoon Goyart van Lankvelt.

Ysentruit was kennelijk jonkvrouw, maar verder wordt niet duidelijk uit welke familie of streek ze afkomstig was. Misschien komen we een stapje dichterbij via een tekst op internet, afkomstig uit een leenregister van het Huis Bergh. Daar wordt een leengoed genoemd te Leuth in de Duffel (tussen Nijmegen en Kleef -red.) met de achtereenvolgende leenverheffingen:

1. Isentruyd, Wolter Spyrinx wiif van Ghemert. Hulder is haar man, dien zij aan dit leen lijftocht, 1417 October

2. Deric van der Horst, haar dochters zoon, na overgifte door Ysetrut. Hij lijftocht haar, 1432 Juni 3. Nota: Ick meynde, dat Elbert van Alphen dit van Deric hefft

3. Heer Johan van Alphen, heer tot Honepel, 1462 September 22

4. Werner van Pallant Carcelissoen, heer tot Bredebant, als man van de dochter van Elbert van Alphen, 1470 April 25

Ysentruit bezat kennelijk een leengoed in Leuth, waarvoor haar man Wouter Spiering van Gemert in 1417 leenhulde deed. Daarna wordt leenhulde gedaan in 1432 door de kleinzoon van Ysentruit met als naam Dirk van der Horst. Na hem komt het leengoed aan leden van de familie Van Alphen. Ook hier weer geen nadere naamsaanduiding van Ysentruit. Zij had kennelijk wel een dochter, die met een Van der Horst trouwde en een zoon Dirk had. Dit kan echter geen dochter van Wouter Spiering geweest zijn, anders was zij beslist zijn erfgenaam geweest in zijn Gemertse en Bakelse goederen. Gezien het feit dat in 1432 de kleinzoon van Ysentruit al volwassen was is het ook onmogelijk dat het om een kleinzoon van Leunis van Gemonde gaat. Die huwde pas na 1421 met Ysentruit. Conclusie is dat Ysentruit al gehuwd geweest was voordat zij met Wouter Spiering trouwde. Uit dit eerste huwelijk moet dan de dochter stammen. Van dit huwelijk zijn echter tot nu toe geen gegevens bekend. We zullen nog moeten blijven zoeken naar de afkomst van Ysentruit en haar eerste relatie. Dat zij goederen in de Duffel had wil nog niet zeggen dat zij ook uit die streek afkomstig was. De goederen kunnen namelijk behoord hebben tot de bezittingen van haar eerste echtgenoot.