Mogelijkheden kasteel

Als Heemkundekring De Kommanderij Gemert hebben wij ons gebogen over de notitie met als titel Ruimtelijk Kader kasteel Gemert, zoals dat is opgesteld door Wessel de Jonge Architecten BNA NV.

Het is te waarderen dat de gemeente Gemert-Bakel, de Provincie Noord-Brabant en de Congregatie van de Heilige Geest nu samen een poging doen om de huidige impasse te doorbreken door potentiële kopers van het kasteel inzicht te verschaffen in waar eventueel nieuwbouw zou kunnen komen, maar ook waar zeker geen nieuwbouw plaats kan vinden. Voor de herbestemming van het kasteelcomplex is het immers van cruciaal belang om te weten hoeveel nieuwbouw er kan plaatsvinden.
De heemkundekring kan veel van de notitie onderschrijven als het gaat om de bijzondere cultuurhistorische waarden van het kasteelcomplex. Zeker als gesteld wordt, dat gestreefd wordt naar een integrale herbestemming waaraan alle onderdelen een functionele en samenhangende bijdrage leveren. De focus moet liggen op het behoud van de cultuurhistorische waarden en de herbestemming/ontwikkeling binnen de contouren van de huidige bebouwing. Wij zijn van mening dat eventuele nieuwbouw alleen mogelijk is als dit voor de nieuwe bestemming functioneel noodzakelijk is als onderdeel van die nieuwe bestemming. Dat betekent dat nieuwe toevoegingen niet op voorhand uitgesloten worden, maar alleen in beeld kunnen komen als blijkt dat ze voor de nieuwe bestemming functioneel noodzakelijk zijn. Naast waardering voor het initiatief hebben we ook een aantal bedenkingen.
Onze bezwaren tegen de voorgestelde nieuwbouwmogelijkheden zijn in het kort: de te massale uitbreiding van het bruto vloer oppervlak (bvo), bijna een verdubbeling (van 7.775 naar 14.555 m2 bvo), het is niet alleen te massaal, maar ook de problemen met ontsluiting en parkeren nemen hierdoor evenredig toe.

Ongewenst is verder elke bebouwing aan de Westom. De randligging van het kasteelcomplex is als cultuurhistorische kernwaarde benoemd, maar die waarde is niet alleen gekoppeld aan het kasteelcomplex. De dorpskern van Gemert kent een nagenoeg unieke situatie, omdat de westrand van de kern in zijn geheel landelijk gebied was en grotendeels nog is. Dat is niet alleen het geval ter hoogte van het kasteel, maar dat geldt voor de hele westrand, van zuid tot noord. In het Ruimtelijk kader staat als kernwaarde aangegeven: “Het oorspronkelijke dorpslint blijft daardoor aan de rand van het dorp liggen”. Dat moeten we inderdaad zo houden! Deze ontwikkelingsmogelijkheid is niet alleen in strijd met deze kernwaarde, het is voor de herbestemming van het kasteelcomplex slechts marginaal. Het gaat om een gebied dat relatief ver van het kasteelcomplex verwijderd is en ervan gescheiden wordt door de Westom. Om die reden is een functionele noodzaak voor nieuwbouw in verband met herbestemming op die plaats ondenkbaar. Bebouwing van de ommuurde tuin of het bomencarré is voor ons alleen acceptabel (maar dan met minder m2 dan voorgesteld) als dat functioneel noodzakelijk is voor de herbestemming. Woningbouw op die locaties kan daarom op voorhand worden uitgesloten.

We hopen van ganser harte dat deze notitie en de daaruit voortvloeiende vervolgstappen op termijn mogen leiden tot een herbestemming met draagvlak van het ‘ons allen’ dierbare Kasteel Gemert.

Namens Heemkundekring De Kommanderij Gemert,

Harry Slits, vicevoorzitter
Peter van den Elsen, voorzitter