GH-2013-02 Habuimus Papam – Waj han ‘ne paws

HABUIMUS PAPAM – Waj han ‘ne paws
Paus Benedictus XVI ging, maar het duurde niet lang of het Vaticaan verkondigde alweer het “Habemus papam – Wij hebben een paus!” Franciscus was de nieuwe paus. En… het kon niet uitblijven, in de Gemertse Heemkamer kwam het gesprek meteen op Bert Baggermans, de Paws van Gímmert van vóór de oorlog. Ja, het is echt waar: ‘Habuimus papam – Waj han ‘ne paws’. Een goedlachse geziene gast, geestelijk gehandicapt dat wel, maar met de dorpsgemeenschap vergroeid, hij kwam overal, en met kerstmis trok hij zelfs, met een kerstster in de hand, zingend van deur tot deur. ..
Hij werd in Gemert geboren op 10 december 1876. In de morgen van 11 mei 1940 werd hij in de Kapelaanstraat door een Duitse soldaat doodgeschoten. Drie dagen later doet gemeentebode en oud-veldwachter Christianus Coolen aangifte van zijn overlijden. In de akte wordt opgetekend dat Bernardus Baggermans, oud 63 jaren, zonder beroep, op 11 mei 1940 des voormiddags ten tien ure in deze gemeente is overleden.
Bert is het jongste (vijfde) kind in het gezin van de wever Johannes Baggermans en zijn huisvrouw Johanna Smits. Op zijn twaalfde sterft vader. Negen jaar later zijn moeder. Bert wordt opgenomen als ‘kostganger’ in het gezin van zijn bijna tien jaar oudere broer Hendricus Baggermans, arbeider van beroep. In 1940 is hij nog steeds inwonend bij zijn broer en diens (tweede) vrouw. Het adres is Molenstraat B76, welk adres gesitueerd kan worden in ‘de Sleutelbosch’. Al is in de bevolkingsregisters van Gemert het beroep van ‘de paus’ nooit ingevuld, toch weten we uit de gepubliceerde ‘Gemertse Schetsen’ van de hand van Leo Renee, dat hij – zij het op halve kracht – als sjouwer/klusjesman werkte bij de aannemers Frans van der Linden en Janus van Eupen.*
Hoe hij aan de naam ‘Paus’ is gekomen, is onbekend. Zou de Sleutelbosch, waar Bert woonde, daar misschien aan ten grondslag gelegen kunnen hebben? Sleutels zijn toch van oudsher symbolisch voor het pausschap? (Red.-AO)

Voor de over de Paws verhalende ‘Gemertse Schetsen’ van Leo Renée, zie: Gemerts Heem 1979 nr.4 en 1980 nr.2.