GH-2020-03 Handels toneel leunde op Piet van Hout

Pe t e r  L a t h o u w e r s

Meestertimmerman die tot in zijn kleinste vezeltjes toneelbloed had

Als aanvulling op de geschiedenis van het Handels amateurtoneel zet Peter Lathouwers meestertimmerman Piet van Hout (1909-1987) in de schijnwerpers. Een man die als speler en regisseur een zeer prominente rol speelde in met name de Handelse toneelwereld.

Piet van Hout heeft tijdens zijn werkzame toneelleven in zo’n 44 toneelstukken gespeeld en tegelijkertijd geregisseerd, goed voor zo’n 246 uitvoeringen. Voorts heeft hij zo’n 87 toneelstukken geregisseerd met 261 uitvoeringen. In totaal is hij als speler/regisseur betrokken geweest bij ruim 550 uitvoeringen, waarin ook begrepen de 16 openluchtspelen met 58 uitvoeringen. Hij is dan niet alleen actief in Gemert en Handel maar ook in de omgeving zoals Boekel, Elsendorp, De Rips en Venhorst en zelfs tot in de wijde regio met plaatsen als Oss, Grave, Venray, Horst, Bergeijk en Moergestel. En in zijn tijd is men vaak aangewezen op de fiets. Is het te ver dan laat hij zich ophalen.

Piet begint zijn toneelcarrière in 1926 in zijn geboorteplaats Gemert bij toneelvereniging ‘Nut en Ontspanning’ gevestigd in het Alcoholvrijlokaal (‘t Stumpke) aan de Kerkstraat. Als zestienjarige krijgt hij een figurantenrol in een toneelstuk, maar hij mocht invallen voor een collega met een grotere rol. Sindsdien is hij zich blijven bewegen in de voorste linies van het toneelwereldje. In 1930, twintig jaar oud, richt hij zijn eigen toneelvereniging op ‘Onze Vrije Uren’, waarvan hij voorzitter, regisseur en grimeur wordt!

In 1932 regisseert hij Gemerts eerste openluchtspel, ‘Padrecito’, in het openluchttheater Wolfsbosch. Een jaar later regisseert hij weer een openluchtspel, ‘De Verloren Zoon’, maar dit keer in samenwerking met de toneelafdeling van de Handelse fanfare St.-Cecilia. Vanaf die tijd dateren zijn contacten met Handel en regisseert hij regelmatig de toneelactiviteiten van de fanfare en andere verenigingen. Zijn verhuizing naar Handel, als hij als meester-timmerman in dienst komt van bouwbedrijf J.l. Ponjé, zal dit alleen nog intensiveren.

Hier regisseert hij het eerste Handelse openluchtspel, dat wordt opgevoerd in het processiepark, maar hij heeft al een flinke staat van dienst bij de diverse toneelstukken van de fanfare en korfbalvereniging. Hij regisseert veel en veelvuldig. Het vergt veel voorbereidingstijd, wat begint met het kiezen van een stuk. De regisseur moet het werk door en door kennen om zijn regieaanwijzingen te kunnen geven, de rollen in te vullen met acteurs en actrices en een beeld te vormen van een decor. Piet van Hout is vaak drie avonden per week bezig met repeteren, regisseren en grimeren. En niet zelden houdt hij zich ook nog bezig met de vervaardiging of het ontwerpen van decors.

In 1976 nam hij, na 50 jaar onafgebroken hiervoor in touw te zijn geweest, afscheid van het toneel. Gezondheidsproblemen, vooral met zijn gehoor, spelen hierbij een rol. Bij wijze van afscheid brengt hij het toneelstuk ‘Het Chinese landhuis’, waarin hij zelf ook een rol vertolkt en waarmee hij zijn kwaliteit als acteur en regisseur kan bewijzen. Piet van Hout houdt als regisseur van klassieke stukken. Hij is geen liefhebber van kluchten en blijspelen. Die worden in zijn tijd dan ook niet veel gespeeld. Op toneelgebied is hij een autodidact en hij beheerst het vak van acteur en regisseur. Regelmatig komt het voor dat hij de tekst beter kent dan de acteur zelf en kan hij, als het moet, iedere rol voorspelen. De repetities onder leiding van Piet van Hout zijn een serieuze aangelegenheid en hij is dan ook streng voor zijn spelers en speelsters. Grapjes tijdens de repetities kan hij slecht waarderen. In zijn vijftigjarige carrière kent hij vele ups-anddowns, zoals de vermindering van de belangstelling voor het amateurtoneel in de zestiger jaren door de massale opkomst van de televisie. De perioden dat de openluchtspelen stil komen te liggen en het niet doorgaan van ‘Blond Annemieke’ moeten eveneens teleurstellend voor hem geweest zijn.

Piet van Hout heeft niet alleen gespeeld en geregisseerd, maar ook geschreven. Voor een kleine kring schrijft hij verhalen en toneelstukjes en noteert veel van wat hij in het dagelijkse leven tegen komt, zoals dialectwoorden en uitdrukkingen. Voor het schrijfwerk bedient hij zich van het pseudoniem ‘Ben van Gemert’ (= ik kom van Gemert).

Piet leefde voor het toneel en zijn passie voor het toneel heeft ongetwijfeld een grote invloed gehad op toneelspelend Handel. Hij schrok niet terug voor een ‘monster’-productie met meer dan honderd medewerkers en een stal paarden. Hij bleef gedreven voor zijn hobby en ondanks dat hij aanvankelijk weinig vertrouwen had in een voortbestaan van De Kern, bleef hij de toneelvereniging wel jarenlang regisseren. In 1987 overleed de ‘Godfather’ van het Handelse toneel.